Eind mei stond er een opmerkelijk stukje in de Volkskrant met de titel: ‘Door omkering wordt kitsch weer kunst’. In de headline daaronder lazen wij: “Kunstenaar Rob Scholte kocht stelselmatig borduurwerk voor enkele euro’s per stuk op rommelmarkten en sites. Hij draaide ze om en signeerde ze. Nieuwe prijs: 2.100 euro.”
Wat een oplichterij werd er bij mij thuis verontwaardig geroepen, maar ik vind het idee geniaal. Wat Rob Scholten namelijk doet noemen we revers thinking. Revers thinking oftewel omgekeerd denken is een bekende creativiteitstechniek. Toegegeven, Rob Scholten heeft deze techniek vrij letterlijk toepast door in zijn nieuwe tentoonstelling Embroidery Show gekochte boorduurwerken om te draaien en opnieuw in te lijsten. Kom er maar eens op! Hij zegt hierover: “Door iets om te draaien, krijg je een nieuwe kijk op je werk. Voor mij staat de achterkant voor het onvermoede.”
In plaats van dingen te doen op de bekende en logisch manier creëer je door revers thinking een frisse kijk door het tegenovergestelde te doen van wat normaal gesproken zou worden verwacht.
Deze techniek is vrij simpel toe te passen en zeer geschikt om vaste denkpatronen te doorbreken. In mijn vorige inspiratieblog schreef ik al over hoe je je denkblokkades kunt doorbreken door je gedachtes om te draaien. Het principe van omdraaien kun je ook toepassen bij het brainstormen.
En zo werkt het:
Bij een omgekeerde brainstorm draai je je probleem om. Je formuleert je startvraag negatief of je tracht te definiëren wat iets niet is.
Stel, je startvraag is: “Hoe kunnen we ons klantenbestand in het komende jaar verdrievoudigen?” Omgekeerd geformuleerd luidt je vraag: “Hoe zorgen we ervoor dat we binnen één jaar zestig procent van onze klanten kwijtraken?” Huh, dat is een spannende vraag! Het leuke is dat deze vraag geheid tot veel lol zal leiden en je collega’s verleidt om in de wilde denkstand te komen.
Vervolgens gaan jullie maximaal tien minuten zoveel mogelijk ideeën bedenken. Daarna kijken jullie hoe elk idee door het weer om te draaien gebruikt kan worden voor het beantwoorden van de originele vraag. Stel een idee was “We bellen zestig procent van onze klanten op en vertellen dat ze niet meer welkom zijn.” Je draait dit idee opnieuw om en verzint van daaruit weer nieuwe oplossingen.
Ik ben benieuwd wat voor lucratieve nieuwe oplossingen jullie bedenken.
Trouwens heeft collega kunstenaar Pieter Giele Rob Scholten begin jaren tachtig al gewezen op de schoonheid van boorduurwerk en de vraag gesteld: “Wat zouden we daarmee kunnen doen?” Het heeft dus ruim twintig jaar geduurd voordat Rob Scholten op het idee kwam deze om te draaien. Blijkbaar kende hij de techniek van reverse thinking toen nog niet.