Ik las vandaag dat er iemand bestaat die professionele tegenspreker is. Van tegenspreken je beroep maken, dat vind ik geweldig. Ik zal het vanavond voorstellen aan mijn kinderen. Die hebben er namelijk een handje van. Het tegenspreken begint meestal met “Ja maar”, gevolgd door een reeks van redenen waarom iets niet kan of niet leuk is. Daar zit je toch helemaal niet op te wachten?
Tegenwoordig kunnen wij in tal van boeken en coachingsbijeenkomsten leren dat ja maar zeggen uit den boze is. Je moet ja en zeggen. Tegenspreken belemmert je. Als ondernemer focus je je op het ontdekken van kansen en mogelijkheden en dat doe je door open te staan voor alle mogelijkheden.
Wie me kent, weet dat ik het ja ennen hartelijk omarm want in mijn bedrijf draait tenslotte alles om het ontdekken van kansen. In de meeste gevallen levert een ja en mentaliteit namelijk veel meer kansen op dan een ja maar houding.
Maar eigenwijs als ik ben ga ik toch een kanttekening plaatsen. Ja maar kan namelijk wel degelijk helpen om je kansen te verruimen. Laat ik iets meer vertellen over Maarten Bollen, die naast onderzoeker ook beroepsmatige tegenspreker is bij de politie Twente en trouwens ook voor het OM. In een artikel in Intermediair lees ik dat hij sinds 2006 tegenspreekt en er lustig op los “ja maar” roept. Zijn hulp wordt ingeroepen om bij ingewikkelde opsporingszaken mee te kijken met de rechercheurs. Zijn taak: schieten op de bevindingen, zoeken naar alternatieve hypotheses en argumenten onderuithalen. En dat levert vaak nieuwe openingen op in de zaak. Want net als iedereen, hebben ook rechercheurs weleens last van tunnelvisie. Tunnelvisie ontstaat daar waar mensen alleen oog hebben voor argumenten en ideeën die in de lijn zijn met hun eigen vaste overtuiging. De reikwijdte van je eigen blik wordt beperkt door je eigen aandachtsveld. Met andere woorden: je ziet alleen wat je wilt zien. Net als in het spel ‘Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet’, zie je dan ineens overal die ene kleur waarop je gefocust bent. Zo’n tegenspreker kan dan helpen om je erop te wijzen dat er nog andere kleuren zijn, ook al ben je die uit het zicht verloren. Ik denk dat een tegenspreker voor veel organisaties een prima aanwinst zou zijn. Want ook het bedrijfsleven heeft last van blinde vlekken. Denk maar aan de managers bij de grote bedrijven, die denken dat ze goed bezig zijn met het uitkeren van riante bonussen. Daarbij vergeten ze helemaal dat klanten, werknemers en de politiek die er anders over denken. Zo’n tegenspreker zou dan zeggen: “Ja maar wat zullen de klanten er van vinden?” Ja-maren kan ook zinvol zijn om uw concurrent te slim af te zijn. Vraag je bij de lancering van een nieuw product eens af welke tegenargumenten er zijn om je product te kopen. En formuleer daar dan een doordacht antwoord op. Een half uurtje ja-maren opent dan ineens de blik voor nieuwe invalshoeken en helpt om beslagen ten ijs te komen. Nu hebben we natuurlijk liever niet van die zuurpruimen om ons heen die van alles in twijfel trekken wat we net zo leuk bedacht hebben. Dat heb ik thuis ook liever niet. Maar vanaf nu omarm ik elke tegenspraak. In elk geval vandaag.